Lichaam en geest

Vitaliteit (of veerkracht, herstelvermogen) is een samenspel van lichaam en geest. Lichaam en geest zijn niet van elkaar gescheiden. We functioneren als één complex geheel. Dat besef dringt op basis van onderzoeksfeiten steeds verder door.

Een paar voorbeelden:

• We weten dat iemand die positieve gedachten heeft, sneller herstelt van een zware operatie.
• Een ademhalingsoefening van drie minuten verandert de afgifte van stofjes in het lichaam ten gunste van rust en herstel.
• Rust en kalmte in het lichaam maken de geest meer open om nieuwe kennis en inzichten te integreren. 
• Een half uur wandelen na een exposure-therapiesessie voor angstklachten, versterkt het therapeutisch effect van die sessie.
• Voldoende bewegen en gezond eten bevordert een goede darmflora en verbetert via de darmflora ook vaak de stemming.

Ik maak in behandelingen zo veel mogelijk gebruik van dit soort kennis om je te inspireren tot herstel bevorderende keuzes. En om het effect van therapiesessies te maximaliseren.

Burn-out

Burn-out is een terrein bij uitstek waar lichaam en geest beiden betrokken zijn in het klachtenpatroon. Er is sprake van fysieke uitputting en er spelen vaak psychische klachten als angst, prikkelbaarheid of somberheid. Ook kan er sprake zijn van bijvoorbeeld te veel drinken als vorm van zelf-medicatie.

Omdat mensen met een burn-out vaak voor hulp worden verwezen naar een psycholoog is het helpend als deze ook enige kennis heeft van de lichamelijke situatie bij burn-out; dus van stressfysiologie.

In het kort: als je lange tijd te veel doet en te weinig uitrust ontstaat er een hormonale disbalans in het lichaam. Het lichaam maakt onder aanvoering van de geest veel stresshormonen aan waardoor je alsmaar dóór kan gaan. En dat heeft op den duur een schadelijk effect. Het zenuwstelsel raakt gewend aan gas geven en het wordt steeds moeilijker om terug te schakelen naar een lagere versnelling. Uitrusten wordt dus op zichzelf een moeilijk bereikbare toestand. Iedereen die dit meemaakt of heeft meegemaakt weet dat fysieke uitputting totaal anders is dan ‘moe zijn’. Bij uitputting is het lichaam overmatig geactiveerd; rust is hard nodig, maar het lichaam is die toestand ‘verleerd’. Je rust-hartslag is verhoogd, je slaap is verstoord, je verkeert als het ware in een permanente staat van verhoogde paraatheid. Heel onaangenaam! Onder invloed van de lichamelijke conditie wordt helder denken en relativeren moeilijker. En dit is weer voedingsbodem voor het ontstaan van psychische klachten.

Het lichaam heeft tijd nodig om van die situatie te herstellen. Als je flink uitgeput bent kan het behoorlijk puzzelen zijn met je dagindeling en het vinden van het juiste herstelgedrag. Enkel maar rusten werkt niet. Maar anderzijds moeten inspanning en activiteit goed gedoseerd worden en passen binnen de beschikbare mogelijkheden. Het is belangrijk om te leren hoe je ná inspanning het autonome zenuwstelsel kan helpen de herstelstand te vinden. 

Als je bij mij komt vanwege psychische klachten die onderdeel zijn van (of soms ook mede-oorzaak zijn van) een burn-out, dan tref je een hulpverlener die óók de nodige kennis heeft van de fysieke kant ervan. Noodgedwongen door mijn eigen burn-out in 2018, verdiepte ik mij in deze materie. Naast dat ik je hulp bied bij de psychische klachten die je ervaart, kijk ik met je mee in het vinden van voor jou passend herstelgedrag. Zodat je fysiek en mentaal vooruitgang zult ervaren. 

Indien nodig verwijs ik je door naar andere gespecialiseerde hulpverleners zoals een ergotherapeut, een gespecialiseerde fysiotherapeut, een hormoon- of voedingsdeskundige of een sportarts.

Meer ontspanning in je lijf en in je leven met de Buteyko-mindfulness methode

Bij angst-klachten en bij vermoeidheid speelt de ademhaling vaak een belangrijke rol. Acute stress leidt tot méér ademen, het lichaam bereid zich voor op in actie komen om de uitdagende situatie het hoofd te bieden. Zo'n situatie duurt als het goed is kort, waarna de ademhaling weer normaliseert. Chronische stress kan leiden tot onopgemerkte chronische hyperventilatie, ook wel verborgen hyperventilatie genoemd. Dat wil zeggen dat je, terwijl je rustig in een stoel zit, ademt alsof je wandelt of zelfs alsof je sport: teveel dus. 

Een te snelle ademhaling trekt een wissel op je energiereserves en je conditie. Het kan ook tal van klachten veroorzaken zoals concentratieproblemen, slaapproblemen, hoofdpijn, problemen met de prikkelverwerking, emotionaliteit, duizeligheid, hartkloppingen, spierkrampen, een overactief immuunsysteem, problemen met je spijsvertering en in zijn algemeenheid een moeizaam herstel van inspanningen.

Een rustige ademhaling daarentegen stimuleert het parasympathische deel van je autonome zenuwstelsel en brengt ontspanning en herstel; je laadt op.

Met de Buteyko methode leer je je ademhaling beïnvloeden en verbeteren. Onderdeel van de methode zijn ademhalingsoefeningen en het verbeteren van leefstijlfactoren.

Kijk voor meer informatie over de methode, de achtergond en de klachten die het kan verhelpen op de website van het Buteyko Instituut Nederland. In de mini-cursus die je vanaf deze website kan downloaden vind je ook hoe je zelf, thuis, kan meten of je last hebt van chronische hyperventilatie.

Als je je ademhaling wilt verbeteren dan is lezen van het boek 'Anxiety Free, stop worrying and quieten your mind', featuring the Buteyko Mindfulness Method door Patrick McKeown is een absolute aanrader.

Een Buteyko-begeleidingspakket bij mij kost 500 euro. Je kan van dit pakket gebruik maken naast of ná een reguliere behandeling voor psychische klachten. Of ook als je geen last hebt van psychische klachten, maar wel van stress of vermoeidheid. De kosten hiervan worden niet vergoed door de zorgverzekering.

Het begeleidingspakket bestaat uit 7,5 uur individuele begeleiding: de eerste afspraak duurt 1,5 uur en is een intake en uitleg over de achtergrond van de methode en je krijgt de eerste instructies. Daarna volgen 4 afspraken van een uur waarin je alle oefeningen leert. Er zijn twee optionele follow-up sessies om je voortgang te begeleiden, indien je daar behoefte aan hebt.